Artykuł w Menażerii
Prezentacja prac w magazynie kulturalnym Menażeria. Strony 62-85.
Tekst do konkursu Gepperta:
W pracach Agaty Kus odnajdujemy dużo cierpienia związanego z kobiecością. Wchodzenie w dojrzałość, inicjacja, macierzyństwo zostawiają ślady w postaci ran i krwi, ale rany te stają się też źródłem, z którego wysypują się skarby i drogie kamienie. Żeńskość i związana z nią biologia przywodzą na myśl zwierzęcy instynkt, siłę napędową prokreacji, odwieczny nakaz, któremu ulegają wszyscy przedstawiciele żywego świata. Artystka zestawia wyobrażenie kobiety czy dziewczynki z wizerunkiem przedstawicielek świata zwierzęcego: kotki, suki, lisicy, sarny. Wywołuje tym samym niezwykłe napięcie, które towarzyszy nam zarówno podczas oglądania jej obrazów, jak i wideo (hipnotyzujący film „Matka” prezentowany m.in. na wystawie „Pierścienie Saturna” w dawnym Pałacu Ballestremów podczas WRO 15th Media Art Biennale). Dojrzewanie i wchodzenie w dorosłość to okres kilku, czasem kilkunastu lat podczas którego dziewczynka przeobraża się w kobietę. Proces ten wiąże się nie tylko z radością i dumą, ale też lękiem, obawą, niepokojem. To czas pierwszych miłości, złamanych serc, fascynacji nowymi możliwościami, nowymi rolami. Artystka wyraża wszystkie te uczucia w bardzo interesującej formie, gdzie mroczność miesza się z pięknem. Nieobca jest też jej spora doza poczucia humoru, którym przełamuje przejmujące nieraz komunikaty. Jednym z symboli macierzyństwa jest „Wilczyca kapitolińska”, przyjmująca postać zarówno czułej, karmiącej matki, jak i potwora zjadającego swoje młode. Także suka, jako figura negatywna, określenie chętnie stosowane przez mężczyzn dla wyrażenia swojej dezaprobaty wobec kobiety czy pewnych jej zachowań, u artystki przyjmuje formę dosłowną, w szokujących nieraz zestawieniach.
W dorobku Agata Kus dominują obrazy olejne, którą to techniką artystka posługuje się mistrzowsko. Wystarczy popatrzeć na materię futra, którą osiąga czysto malarskimi środkami. Artystka równie sprawnie posługuje się rysunkiem (zachwycające są jej koronki rysowane na tkaninie lub kalce, łączone czasem z prawdziwą koronkową bordiurą), a także buduje instalacje i tworzy wideo.
Agata Smalcerz (Dyrektor BWA Bielsko Biała)
Saw Fish- Cyber Empathy
original article click here
Magazine of Visual Communication and New media in Art, Science, Humanities, Design and Technology (Augmented Reality, Visual & Media Studies)
Sawfish
The ordinary fish from the ray family has been conducting mainly the demersal lifestyle. "The fish likes to swim, although it is not alive." It is not aware of having its brave saw and the holes called the spiracles. The spiracles are paired. Infusing. The saw had two holes. Once it drank by them only. It thought they were solely for the purpose of scooping water into its mouth, that it will always be drinking. It was wrong.
The sawfish has a universal muzzle as stated by TVP. That's not true. TVP is lying. The fish has already guessed that. Its big saw has causative power possible thanks to a number of the electro-receptors. They allow to sense both danger and a victim, and even to kill. From now on the fish will no longer be a victim. The fish, the mermaid, the woman who is insensitive from the waist down. The sea inhabitants are afraid of the emancipated fishes. They are neither necessary nor useful. And in addition they grow and reproduce slowly. They do not want to reproduce! Bitches. Egoists. Rebellions. They disturb the peace of the Pacific Ocean.
The characteristic saw is, however, a valued trophy; so the fish are often caught for the aquariums and the galleries. In the nature and culture they are rare. They are put down to the red, probably left, book of the endangered animals.
The girls’ saws from Kuku Kuku can be seen at the exhibition in the Zderzak Gallery. A more detailed knowledge of the behavior of the sawfish should allow the development of more effective regulation of harness and deal with this difficult genre of the women.
* the text is based on the information from portals wikipedia.org and tvp.info
The images are dancing to the rhythm of the saw playing.
During the performance we have played the composition on how our machine does not work, groans and fails. Rusty and outdated it has perhaps once played, but does not play anymore. Although we have to pretend that everything is in order, as our mothers and grandmothers have sounded. This is required of us. Even if we try, we somehow do not sound.
"The king is naked" - no one shouted. Conservatively, with the fear of criticism and confrontation, we learn the caution in evaluating what we see, not to be accused of the insensitivity, the unsophisticated taste and the mistake. "We do not know what to think about it" – our exhibition was summed up by one of the magazines. This is a specific sign of the time. “Nothing is clear, it is just “seemingly clear”” - Adam Miałczinski was irritated. A vernissage "Sawfish" was indeed a "freak day". But is it not in an incomprehensible act of "madness" where the right flash may blink for a split of second?
Women's Day event was a good excuse to drink following the trace of literary and artistic guru. But we did it in a different style. It was not Cracow like, pub like, melancholically, on the contrary, although the spirit of Witkacy does not ever leave me. I guess it was him who whispered to the ear to encourage the people to the graphomania with bribery, like a devil. This competition was won by the nihilistic composition of Krescenty Glazik "The Recipe for nothing."
not to want 50 ml
not to seek 100 ml
not to have 25 ml
you will be sad anyway
not to seek 100 ml
not to have 25 ml
you will be sad anyway
Giving another one of the 622 fallen drinks-medicines to all kinds of ills, spraying pink foam with the rainbow-hued sprinkles, we have promised drunkards the eternal life.
As the pretty fresh (yet with unexpired date for the consumption) ASP graduates we have also evoked the spirit of Professor Kleks with the specific rituals. It is difficult to say whether the Academy has marked its presence more through a palette of tasty colors, or in the celebration of the "artistic drunkenness" itself and finding the new forms of it. Especially since our eatable paints of Mr. Kleks turned out to be good only for the wrinkles and tooth decay. It was in the contract, but marked with an asterisk, in the fine print on the back of the contract. The true is Kuku Kuku food, and it has been our Sabbath. Maybe at least someone through those drinks has seen the "wild boar" on the wall.
PLASTIC boasts with the specific spells and regulations in their single "Love U", on the cover of which the band has put the installation of Agata Kus – the heart made of the chewed gum balloons. As a theme of love, crumpled, shot out and inflated, and pop. The installation at the exhibition was secured behind the glass with a note «Love, attention, salvation, help» (and in case of necessity break the glass), smelled with a synthetic scent of licorice that was attracting not only flies.
Evidently it is not proper for me to write the reviews on my own exhibition, so I just describe here what has taken place. Today, fewer and fewer young reviewers write disinterestedly. The fish was worth to be written about just by Hemingway. He caught on this fishing rod even the Nobel Prize.
To those, who writes of the appointment, with passion, like the writers, not the journalists, whose images stimulate the reflection not only on the art, but on the world, – my cordial greetings.
Agata Kus
Es war einmal eine böse Wölfin
Paulina Sadowska
Datum: 12.10.2012 - 14.11.2012
 |
"Der Vorhang" 140x100cm,Öl/Leinwand 2012 |
Frauendarstellungen sind in der Kunst schon seit prähistorischen Zeiten existent. Der Urmensch erzeugte kleine Skulpturen von Göttinnen mit vergrößerten Fruchtbarkeitsattributen und glaubte an deren magischen Kräfte. Die antiken Griechen wiederum idealisierten die weiblichen Gestalten und schufen so ein unerreichbares Schönheitsideal, welches bis in das XX. Jahrhundert immer wieder aufs Neue entdeckt und wiederholt wurde.
Als der wirklich wichtige Moment für die Wahrnehmung der Frauen und ihrer Sexualität erwies sich jedoch die relativ kurze Zeitspanne des Mittelalters. Die damals wirkenden Denker und Philosophen wie u.a. der heilige Augustin oder der heilige Thomas von Aquin verkündeten Gerüchte über die „Minderwertigkeit des weiblichen Geschlechtes und ihre biologische Behinderung“. Daher wurde zu dieser Zeit der weibliche Körper durch steife Falten der Kleidung dicht verhüllt um seine „sündhafte und trügerische Natur zu verstecken“.
In den plastischen Künsten hat die Renaissance aufs Neue die Schönheit des weiblichen Körpers und das Vergnügen jenes anzuschauen entdeckt. Aber das Verhältnis zum schönen Geschlecht und das Vorurteil, dass es schlechter als das männliche sei, galt bis in das XX. Jahrhundert hinein.
In den 70-er Jahren des vorigen Jahrhunderts kam die feministische Kunst auf die Bildfläche und die Frauen-Künstlerinnen konnten das erste Mal ungeniert über sich selbst sprechen. Sie begannen ihre Sexualität und verdrängten Emotionen zu entdecken.
Fortsetzerin dieser Ideen ist die sehr junge, polnische Künstlerin Agata Kus, deren Ausstellung unter dem Titel „Es war einmal eine böse Wölfin“ in der Galerie Sandhofer präsentiert wird. Wir haben es hier jedoch nicht mit einer passiven Wiederholung der 70-er Jahre Thematik zu tun. Kus entwickelte eine individuelle und komplexe künstlerische Sprache und operiert mittels Symbolen und Metaphern, mit deren Hilfe sie die Verletzungen der zeitgenössischen Mädchen und Frauen analysiert.
Der Konflikt mit der Mutter, der Freud´sche Komplex des Mangels des Penis, die Leugnung der eigenen Sexualität, Freizügigkeit, Abneigung gegenüber dem Kinderwunsch sind nur ein Teil der schwierigen Emotionen, welchen Kus ihre Aufmerksamkeit schenkt. Sie beschreibt sie im Text zu ihrer Diplomarbeit 2012 unter dem Titel „ Frau Hündin - Transgression der Weiblichkeit“ in der Form einer Beichte der geheimnisvollen Kitty. Sie ist eine Sammlung von vielen einzelnen Problemen und Geschichten. Die in Kitty innewohnenden Emotionen manifestieren mit großer Kraft die Diskrepanz zwischen dem idealen Abbild der modernen Frauen und ihrer sorgfältig verborgenen inneren Welt. Jene Welt, über die sie nur bei einer Psychotherapie zu sprechen wagen.
Fasziniert von den Konzepten der Psychodynamik solcher Psychologen wie u.a. Melanie Klein, Hanna Segal und Karen Horney schöpft die Künstlerin ihre Inspiration auch aus Märchen. Ihre symbolische Sprache scheint am besten geeignet um die Komplexität der Gefühle, die mit der Reifung und danach mit der schwierigen Verwandlung vom unschuldigen Kind zur befreiten und selbstbestimmenden Frau wieder zu geben. Deshalb erscheinen auf vielen Leinwänden von Kus neben kleinen Mädchen Rehe, Hunde, Füchse und Wölfinnen.
Auf einem Bild aus dem Zyklus „Rozwiazanie II - Entbindung II (2010)“ hocken kleine Mädchen bei einem Reh. Das Tier liegt auf dem Rücken mit untergeschlagenen Beinen. Auf dem Bauch hat es eine offene Wunde voll von Juwelen. Die Mädchen schauen voller Neugierde auf die farbigen Kostbarkeiten. Eine von ihnen, deutlich fasziniert vom Anblick der Edelsteine greift nach einem. Dieses Werk symbolisiert das Offerieren des Geschenkes des Lebens, also das was biologisch die Quintessenz der Weiblichkeit ist. Das Reh opfert sich für die Mädchen, damit sie in der Zukunft mit dem sorglosen Leben abbrechen können und ihr Leben wiederum ihrem Nachwuchs schenken.
Ein ähnlich positives Symbol ist der Hund. Auch er vergeht, schenkt dabei aber die Kleinode der Treue, der Zuneigung und der Liebe an seine Nachkommen, so wie die große schwarze englische Doggen-Hündin. Andererseits bezieht sich der im Wasser tauchende Hund „Aus den Blauen Zyklus“ (2009) auf die Suche nach der eigenen Identität, auf das „Ich“ tief versteckt im Unterbewusstsein.
Nun kommen wir zu der ambivalenten Darstellung der Wölfin aus dem Titel der Ausstellung. Die Künstlerin kehrt wiederholt zu der Präsentation der berühmten etruskischer Skulptur aus dem V. Jahrhundert bei der die Kapitolinischen Wölfin menschliche Säuglinge stillt – Romulus und Remus. Sie ist einerseits der Inbegriff der Sanftheit und der mütterlichen Gefühle, andererseits ist sie unheimlich, dämonisch und wild. Sie scheint eine Parabel der Dysfunktion in der Relation zwischen Mutter und ihrem Kind zu sein. Die Wölfin auf den Bildern von Agata Kus erscheint als diejenige, die das Leben schenkt, aber es in jedem Augenblick auch nehmen kann.
Gleichwohl beunruhigendes und oft wiederkehrendes Motiv ist die Füchsin, die ein kleines Mädchen lockt. Sie gibt ihr einen Rubin um ihr das Geschenk der Reifung schmackhaft zu machen. Die sinnliche und trügerische Füchsin wird das Kind zum Erwachsensein führen, im Gegenzug gibt sie ihr einen roten Fleck – zuerst auf die Unterwäsche danach auf das Leintuch.
Wenn das Mädchen erwachsen wird, trägt sie als Akt der Rache ein Fuchsfell. Wie in den Bildern aus dem Zyklus „Ukryte“ „Versteckte“ (2008/2009), flüchtet sie unter seine sinnliche und weiche Materie und wird zur „Bitch“ - „der Hündin“
Die Künstlerin provoziert mit Umgangssprachlichem um die gemalten Szenen zu ergänzen. Die Frauen aus ihren Bildern sind „Hündinnen“. Es gibt für sie keine Barmherzigkeit. „Sie sind als Mütter nicht geeignet“ also verdienen sie die Verachtung. Sie sind emanzipiert also nicht anständig, „Hündinnen“, „Schlampen“!
Die Künstlerin zitiert Slogans, die wir jeden Tag auf der Straße, im Autobus, im Kaffee hören. Dieses verächtliche, frauenfeindliche Vokabular erinnert an die Zimtläden von Bruno Schulz, für welchen die Frauen nur verführerisches „Fleisch“ waren.
Die Werke von Agata Kus sind äußerst reif und zutiefst bewegend. Sie machen einem bewusst wie etablierte kulturelle und soziale Codes der Grund für die innere Zerrissenheit von Mädchen und Frauen sind. Denn trotz der Emanzipation und Gleichberechtigung von Frauen, balancieren sie weiterhin auf einem schmalen Grat zwischen dem was sich für sie gehört, und dem was aus ihnen „Hündinnen“ macht. Die patriarchalische Gesellschaft stellt an sie sich gegenseitig ausschließende Anforderungen, dessen Konsequenz ist, dass die Frauen ihre Weiblichkeit nur lange und mühsam entdecken.
Als der wirklich wichtige Moment für die Wahrnehmung der Frauen und ihrer Sexualität erwies sich jedoch die relativ kurze Zeitspanne des Mittelalters. Die damals wirkenden Denker und Philosophen wie u.a. der heilige Augustin oder der heilige Thomas von Aquin verkündeten Gerüchte über die „Minderwertigkeit des weiblichen Geschlechtes und ihre biologische Behinderung“. Daher wurde zu dieser Zeit der weibliche Körper durch steife Falten der Kleidung dicht verhüllt um seine „sündhafte und trügerische Natur zu verstecken“.
In den plastischen Künsten hat die Renaissance aufs Neue die Schönheit des weiblichen Körpers und das Vergnügen jenes anzuschauen entdeckt. Aber das Verhältnis zum schönen Geschlecht und das Vorurteil, dass es schlechter als das männliche sei, galt bis in das XX. Jahrhundert hinein.
In den 70-er Jahren des vorigen Jahrhunderts kam die feministische Kunst auf die Bildfläche und die Frauen-Künstlerinnen konnten das erste Mal ungeniert über sich selbst sprechen. Sie begannen ihre Sexualität und verdrängten Emotionen zu entdecken.
Fortsetzerin dieser Ideen ist die sehr junge, polnische Künstlerin Agata Kus, deren Ausstellung unter dem Titel „Es war einmal eine böse Wölfin“ in der Galerie Sandhofer präsentiert wird. Wir haben es hier jedoch nicht mit einer passiven Wiederholung der 70-er Jahre Thematik zu tun. Kus entwickelte eine individuelle und komplexe künstlerische Sprache und operiert mittels Symbolen und Metaphern, mit deren Hilfe sie die Verletzungen der zeitgenössischen Mädchen und Frauen analysiert.
Der Konflikt mit der Mutter, der Freud´sche Komplex des Mangels des Penis, die Leugnung der eigenen Sexualität, Freizügigkeit, Abneigung gegenüber dem Kinderwunsch sind nur ein Teil der schwierigen Emotionen, welchen Kus ihre Aufmerksamkeit schenkt. Sie beschreibt sie im Text zu ihrer Diplomarbeit 2012 unter dem Titel „ Frau Hündin - Transgression der Weiblichkeit“ in der Form einer Beichte der geheimnisvollen Kitty. Sie ist eine Sammlung von vielen einzelnen Problemen und Geschichten. Die in Kitty innewohnenden Emotionen manifestieren mit großer Kraft die Diskrepanz zwischen dem idealen Abbild der modernen Frauen und ihrer sorgfältig verborgenen inneren Welt. Jene Welt, über die sie nur bei einer Psychotherapie zu sprechen wagen.
Fasziniert von den Konzepten der Psychodynamik solcher Psychologen wie u.a. Melanie Klein, Hanna Segal und Karen Horney schöpft die Künstlerin ihre Inspiration auch aus Märchen. Ihre symbolische Sprache scheint am besten geeignet um die Komplexität der Gefühle, die mit der Reifung und danach mit der schwierigen Verwandlung vom unschuldigen Kind zur befreiten und selbstbestimmenden Frau wieder zu geben. Deshalb erscheinen auf vielen Leinwänden von Kus neben kleinen Mädchen Rehe, Hunde, Füchse und Wölfinnen.
Auf einem Bild aus dem Zyklus „Rozwiazanie II - Entbindung II (2010)“ hocken kleine Mädchen bei einem Reh. Das Tier liegt auf dem Rücken mit untergeschlagenen Beinen. Auf dem Bauch hat es eine offene Wunde voll von Juwelen. Die Mädchen schauen voller Neugierde auf die farbigen Kostbarkeiten. Eine von ihnen, deutlich fasziniert vom Anblick der Edelsteine greift nach einem. Dieses Werk symbolisiert das Offerieren des Geschenkes des Lebens, also das was biologisch die Quintessenz der Weiblichkeit ist. Das Reh opfert sich für die Mädchen, damit sie in der Zukunft mit dem sorglosen Leben abbrechen können und ihr Leben wiederum ihrem Nachwuchs schenken.
Ein ähnlich positives Symbol ist der Hund. Auch er vergeht, schenkt dabei aber die Kleinode der Treue, der Zuneigung und der Liebe an seine Nachkommen, so wie die große schwarze englische Doggen-Hündin. Andererseits bezieht sich der im Wasser tauchende Hund „Aus den Blauen Zyklus“ (2009) auf die Suche nach der eigenen Identität, auf das „Ich“ tief versteckt im Unterbewusstsein.
Nun kommen wir zu der ambivalenten Darstellung der Wölfin aus dem Titel der Ausstellung. Die Künstlerin kehrt wiederholt zu der Präsentation der berühmten etruskischer Skulptur aus dem V. Jahrhundert bei der die Kapitolinischen Wölfin menschliche Säuglinge stillt – Romulus und Remus. Sie ist einerseits der Inbegriff der Sanftheit und der mütterlichen Gefühle, andererseits ist sie unheimlich, dämonisch und wild. Sie scheint eine Parabel der Dysfunktion in der Relation zwischen Mutter und ihrem Kind zu sein. Die Wölfin auf den Bildern von Agata Kus erscheint als diejenige, die das Leben schenkt, aber es in jedem Augenblick auch nehmen kann.
Gleichwohl beunruhigendes und oft wiederkehrendes Motiv ist die Füchsin, die ein kleines Mädchen lockt. Sie gibt ihr einen Rubin um ihr das Geschenk der Reifung schmackhaft zu machen. Die sinnliche und trügerische Füchsin wird das Kind zum Erwachsensein führen, im Gegenzug gibt sie ihr einen roten Fleck – zuerst auf die Unterwäsche danach auf das Leintuch.
Wenn das Mädchen erwachsen wird, trägt sie als Akt der Rache ein Fuchsfell. Wie in den Bildern aus dem Zyklus „Ukryte“ „Versteckte“ (2008/2009), flüchtet sie unter seine sinnliche und weiche Materie und wird zur „Bitch“ - „der Hündin“
Die Künstlerin provoziert mit Umgangssprachlichem um die gemalten Szenen zu ergänzen. Die Frauen aus ihren Bildern sind „Hündinnen“. Es gibt für sie keine Barmherzigkeit. „Sie sind als Mütter nicht geeignet“ also verdienen sie die Verachtung. Sie sind emanzipiert also nicht anständig, „Hündinnen“, „Schlampen“!
Die Künstlerin zitiert Slogans, die wir jeden Tag auf der Straße, im Autobus, im Kaffee hören. Dieses verächtliche, frauenfeindliche Vokabular erinnert an die Zimtläden von Bruno Schulz, für welchen die Frauen nur verführerisches „Fleisch“ waren.
Die Werke von Agata Kus sind äußerst reif und zutiefst bewegend. Sie machen einem bewusst wie etablierte kulturelle und soziale Codes der Grund für die innere Zerrissenheit von Mädchen und Frauen sind. Denn trotz der Emanzipation und Gleichberechtigung von Frauen, balancieren sie weiterhin auf einem schmalen Grat zwischen dem was sich für sie gehört, und dem was aus ihnen „Hündinnen“ macht. Die patriarchalische Gesellschaft stellt an sie sich gegenseitig ausschließende Anforderungen, dessen Konsequenz ist, dass die Frauen ihre Weiblichkeit nur lange und mühsam entdecken.
Paulina Sadowska
Przedstawienia kobiet są obecne w sztuce od czsów przedhistorycznych. Pierwotny człowiek wykonywał malutkie figurki bogiń o wyolbrzymionych atrybutach płodności, wierząc w ich magiczną moc. Starożytni Grecy wyidealizowali figury kobiece, tworząc niedościgiony ideał piękna, który do XX wieku był wciąż na nowo odkrywany i powtarzany. Jednak bardzo ważnym momentem w postrzeganiu kobiet i ich seksualności okazał się stosunkowo krótki okres średniowiecza. Działający wtedy myśliciele i filozofowie, tacy jak św. Augustyn czy św. Tomasz z Akwinu głosili poglądy o niższości przedstawicielek płci pięknej i ich biologicznym upośledzeniu. Wtedy to kobiece ciało zostało szczelnie zakryte sztywnymi fałdami ubrań, by ukryć jego grzeszną i zwodniczą naturę. W sztukach plastycznych renesans na nowo odkrył piękno kobiecego ciała i przyjemność z jego oglądania. Jednak stosunek do płci pięknej jako gorszej, przetrwał aż do XX wieku. W latach 70-tych poprzedniego stulecia sztuka feministyczne doszła do głosu, a kobiety-artystki po raz pierwszy w dziejach mogły nieskrępowanie mówić same o sobie. Zaczęły odkrywać swoją seksualność i wypierane emocje.
Kontynuatorką tych idei jest młoda polska artystka AgataKus, której wystawa zatytułowana „Była sobie raz zła wilczyca" jest właśnie prezentowana w Galerie Sandhofer. Nie mamy jednak do czynienia z biernym powieleniem tematyki z lat 70-tych. Kus wykształciła indywidualny i złożony język wizualny, operujący symbolami i przenośniami. Za jego pomocą artystka analizuje zranienia współczesnych dziewcząt i kobiet.
Konflikt z matką, freudowski kompleks braku penisa, wyparcie swojej seksualności, rozwiązłość, niechęć do posiadania dzieci to tylko część trudnych emocji jakim Kus poświęca swoją uwagę. Opisuje je w tekście do swojej pracy dyplomowej pt.” Pani Suka – transgresje kobiecości”, w formie wyznania tajemniczej Kitty. Jest ona zespoleniem wielu indywidualnych problemów i historii. Połączone w Kitty bolesne emocje, z siłą manifestują rozdźwięk między idealnym wizerunkiem współczesnych kobiet, a ich skrzętnie skrywanym światem wewnętrznym. Światem o którym ośmielają się mówić tylko w trakcie psychoterapii.
Zafascynowana koncepcjami psychodynamicznymi takich psychologów jak między innymi Melanie Klein, Hanna Segal i Karen Horney, artystka czerpie inspiracje również z baśni. Ich symboliczny język zdaje się najlepiej oddawać złożoność uczuć związanych z dojrzewaniem i trudnym przeobrażeniem z niewinnego dziecka w wyzwoloną i samowystarczalną kobietę. Dlatego na wielu płótach Kus obok małych dziewczynek pojawiają się sarny, psy, lisy i wilczyce.
Na jednym z obrazów pochodzącym cyklu „Rozwiązanie II” (2010), małe dziewczynki przykucnęły przy sarnie. Zwierze leży na plecach z podkulonymi nogami. Na brzuchu ma ranę, a w niej pełno klejontów. Dziewczynki zaciekawione patrzą na kolorowe świecidełka. Jedna z nich, wyraźnie zafascynowana widokiem kamieni szlachetnych, sięga po jeden. Praca ta symbolizuje ofiarowanie daru życia, czyli tego biologicznie co jest kwintesencję kobiecości. Sarna poświęca się dla dziewczynek by w przyszłości potrafiły zerwać z bestroskim życiem i oddać je swojemu potomstwu.
Podobnie pozytywnym symbolem jest pies. On również ginie, ofiarowując klejnoty wierności, przywiązania i miłości do swojego potomstwa, tak jak duża czarna suka doga angielskiego. Z drugiej strony pies nurkujący w wodzie, z cyklu „Aus dem Blauen” (2009), odnosi się do poszukiwania własnego tożsamości, „ja” ukrytego głęboko w podświadomości.
Dochodzimy teraz do ambiwalentnego znaczeniowo przedstawienia tytułowej wilczycy. Artystka wielokrotnie powraca do przedstawienia słynnej etruskiej rzeźby z V wieku p.n.e. Wilczyca kapitolińską karmiąca ludzkie niemowlęta - Remusa i Romulusa - jest uosobieniem łagodności i uczuć macierzyńskich. Z drugiej strony jest przerażająca, demoniczna i dzika. Zdaje się być paralelą dysfunkcyjnej relacji matki z dzieckiem. Wilczyca z obrazów Agaty Kus jawi się jako ta, która daje życie i która w każdej chwili może je odebrać.
Równie niepokojącym i często powracajacym motywem jest lisica, która kusi małą rudą dziewczynkę. Wręcza jej rubin, który ma ją zachęcić do przyjęcia daru dojrzałości. Zmysłowa i zwodnicza lisica poprowadzi dziecko ku dorosłości, dając jej w zamian czerwoną plamkę – najpierw na bieliźnie, potem na prześcieradle. Dziewczynka kiedy dorośnie w akcie zemsty założy lisie futro. Jak w obrazach z cyklu „Ukryte” (2008/2009), schroni się pod jego zmysłową, miękką materią i stanie się „suką”.
Artystka prowokacyjnie stosuje kolokwializmy dopełniające malowane sceny. Kobiety z jej obrazów to „suki”. Nie ma dla nich litości. „Nie nadają się na matki” więc zasłużyły na pogardę. Są wyzwolone, więc się nie szanują: „Suki”! Artystka cytuje hasła, które słyszymy każdego dnia na ulicy, w autobusie w kawiarni. To pogardliwe mizoginistyczne słownictwo przypomina „Sklepy cynamonowe” Brunona Szulca dla którego kobiety były tylko kuszącym „mięsem”.
Twórczość Agaty Kus jest niezwykle dojrzała i głęboko przejmująca. Uświadamia jak utrwalone kulturowe i społeczne kody, są przyczyną wewnętrznego rozdarcia dziewcząt i kobiet. Pomimo emancypacji i równouprawnienia, kobiety wciąż balansują na cienkiej krawędzi między tym co im przystoi, a tym co czyni z nich „suki”. Społeczeństwo patriarchalne stawia wzajemnie się wykluczajace wymagania, które w konsekwencji sprawiają, że kobiety długo i mozolnie odkrywają swoją kobiecość.
Paulina Sadowska
Grzegorz Sztwiertnia
Recenzja pracy dyplomowej Agaty Kus pt. „Pani Suka –
Transgresje kobiecości”
Praca dyplomowa Agaty Kus to bardzo spójna i poruszająca wypowiedź na
bardzo osobiste sprawy. Spójna, bo zarówno praca pisemna, jak i artystyczna, w
skład której, poza częścią główną wchodzą dwa aneksy (tkanina i rysunek) oraz
dwa obrazy wideo, naświetlają jeden podstawowy problem – tu nazwę go skrótowo
„feministycznym”. Poruszająca, ponieważ treścią realizacji zarówno pod postacią
obrazów jak i rysunków czy obiektów są osobiste, bolesne wątki. Podkreślę
jeszcze raz: jest to wypowiedź przekonująca, poruszająca i inteligentna:
realizacja formalna celnie podkreśla podstawowe problemy i wątki tematyczne.
Po
pierwsze tekst: nawiązując w tytule do niezwykle ważnego w latach 80. cyklu
Transgresje pod redakcją Marii Janion Agata Kus podsuwa klucz interpretacyjny
swoich działań. Ten klucz pasuje do przynajmniej dwóch dziurek: jedną jest
nieoswojony, szalony feminizm tamtego czasu (dzisiaj „feminizm” to raczej taki
spod znaku Danuty Wałęsy), drugą to „galernictwo wrażliwości”, czyli po prostu
problem cierpienia. Agata Kus atakuje ostro: zarówno świat, kulturę oraz
„spuściznę – truciznę” jak i siebie: tu pod postacią Kitty (czyli Kaśki, której
nie należy dotykać). Należałoby spytać, czy to jest temat na twórczość. Co nas
bowiem obchodzą osobiste problemy autorki: jej sprzeciw, niezgodę i bunt wobec
obowiązujących społecznych stereotypów i reguł? Są napisane książki, nakręcone
filmy, pstryknięte zdjęcia na te trudne tematy: można powiedzieć, że zostały
przepracowane. I tu musimy przejść od tej zewnętrznej sfery do wewnętrznej: do
problemu tworzenia. Agata Kus podkreśla ambiwalentną naturę kreacji
artystycznej, tworzenia właśnie. Naznaczone tragiczną rysą (co jest tematem filmu
i obrazu „Zawsze dziewica”) akty twórcze są niebezpieczne i anarchiczne – jak
matka natura (co daje i odbiera, pożera i wydala). Możemy zatem mówić tu o
istotnym kontakcie z archetypami (w rozumieniu jungowskim). To czyni z tych
prac rzeczy poruszające, autentyczne i autentycznie wciągające. Delikatna,
koronkowa zaś forma tych obrazów i rysunków to zwodnicze wciąganie widza w
brutalne prawdy: tytuły prac nie pozostawiają wątpliwości: sprawy płci to
sprawy brudne, osobiste uwikłania okazują się ogólne, historia powtarza się
nieskończoną ilość razy. Ciało-umysł są sprawą ciemną, podejrzaną, grzeszną.
Natura maskuje ten fakt uwodzącymi formami. Werner Herzog mawiał, że w śpiewie
ptaków słyszy krzyk cierpienia, a nie zachwyt nad życiem.
Agata Kus przygotowała spory zestaw obrazów, który można podzielić
według formatów lub techniki wykonania. Za tym banalnym stwierdzeniem kryje się
chęć podkreślenia świadomych decyzji, które charakteryzują twórczość malarską
Agaty Kus. Obok dużych, monumentalnych obrazów widzimy wiele małych formatów,
na których rozgrywają się sceny i tematy intymne, prywatne. Tu znajdziemy też
wiele ciekawych formalnych rozwiązań, jak choćby rysowanie w mokrej farbie – co
podkreśla „cielesny” aspekt tej twórczości. A no właśnie, należałoby jakoś
usytuować to malarstwo. Mnie przychodzi do głowy przede wszystkim Frida Kahlo,
obok oczywiście całego nurtu body-artu. Chodzi mi o prowadzenie narracji,
ornament, obsesyjność, symbolikę, tytuły obrazów. I dlatego jest to twórczość
feministyczna (co zresztą pojawia się w tekście) – ponieważ walka jest tu
ważniejsza od efektu. A jaki jest efekt? Moim zdaniem całkiem niezły. (…)
Jak wcześniej zaznaczyłem, dyplom Agaty Kus
jest wypowiedzią spójną, rozgrywającą się na pięciu polach: malarstwa, rysunku,
tkaniny, wideo i tekstu. Śmiało łączy różne środki wyrazu, utrzymując
jednocześnie integralność formalną. Jest świadoma potencjału używanych środków:
zarówno estetycznego jak i symbolicznego. Jest ważnym głosem krytyki
obnażającym naturalne i kulturowe skazy. Pokazuje obrazy niezgody, lęku,
rozczarowania, słusznych pretensji. Tak, świat taki jest a my mamy obowiązek
zajmować stanowisko. Agata Kus odważnie to robi. I za to należy jej się
uznanie.
Magdalena Zięba - Koronkowe sukienki i cycki w roślinkach. Grupa Kuku Kuku.
Agata Kus i Kasia Kukuła przyjechały na FAMĘ z Krakowa. Przybyły, aby pokazać swoją niesamowitą twórczość, w której ciało jest źródłem dobrej zabawy, formą i słowem. Na wystawie w Basenie Północnym pokazały te prace, które„zmieściły się do toreb i plecaków”, jak same to określiły.Małe formaty tym mocniej podkreśliły niepokojącą dziewczyńskość opowiadanych na obrazach opowieści. Dziewczyny tworzą obecnie grupę o nazwie Kuku Kuku – jej geneza jest równie intrygująca,co malarstwo tworzone przez Agatę i Kasię. Kojarząca się z dziecięcymi zabawami w chowanego onomatopeja jest nazwą plemienia z Nowej Gwinei, które było jednym z najgroźniejszych plemion ludożerców, a zarazem charakteryzowało się wyzwoleniem i brakiem poczucia winy w sprawach seksu. Dziewczyny dowiedziały się o istnieniu plemienia pewnego letniego wieczoru podczas podróży polskimi kolejami, kiedy to pogrążały się w lekturze„Polityki” z kwietnia 2010 r. Specyfikę zwyczajów plemienia Kuku Kuku uznały za idealnie odpowiadającą klimatowi ich prac,których wspólnym mianownikiem jest rozliczanie się z kobiecą seksualnością,dojrzewaniem oraz częste używanie motywów zaczerpniętych ze świata fory i fauny.Wydaje się ponadto, iż u obu młodych artystek ogromną rolę odgrywa element terapeutyczny ich prac, w które przelewają swoje doświadczenia związane z własną fizycznością.
Agata Kus ilustruje na swoich obrazach cielesność ujarzmioną: dziewczęta w słodkich sukienkach przytulają się do włochatych istot, skaczą na skakance, łapią się za ręce, a czasami też wylewają rzewne łzy. Próbują uporać się z dojrzewaniem, procesem zmiany w kobietę-sukę, występującą pod postacią psiej suki karmiącej swoje małe. Pierwiastek matki pojawia się też w cyklu sukienek „po matce”, miniaturowych modeli koronkowych sukni, rodem wyjętych z XIX-wiecznych powieści romantycznych. W kolejnych cyklach występują też puchate stworzenia przypominające wilki, kojarzące się trochę z bajkowymi akwarelami Basi Bańdy. U Kasi Kukuły organiczność jeszcze mocniej wdziera się w ciało, które tworzy z kwiatami i krajobrazami integralną całość.Świat dzieciństwa ustępuje u niej miejsca wybuchowej kobiecej seksualności,powiązanej nierozerwalnie ze światem natury. Na jej obrazach pojawiają się fragmenty ciała, przekształcające się w elementy przyrody: piersi występują jako pagórki i doliny albo tryskające mlekiem fontanny,z łona wyrastają kwietne łąki, po cycuszkach tarzają się mali nadzy ludzie tworzący konstelacje przypominające niego foto-grafczne kolaże waginalne autorstwa Maurycego Gomulickiego. Wszystko to przyprawione dawką ironii, przyprószone humorem, polane smakowitym sosem świetnej kreski . Jednak na tym nie koniec, bo Grupa Kuku Kuku postanowiła wkroczyć ze swoimi wizualnymi żartami w przestrzeń plaży.Swoje akrylowe obrazki postanowiły umieścić przy stanowisku ratowniczym nr 2. Stanowią one humorystyczny komentarz do uniwersalnego nadmorskiego kalejdoskopu motywów, do których należy m.in.: dzik (ze znanych nam tabliczek „prosimy nie dokarmiać dzików”), piersi dumnie prezentowane w kolorowych bikini, lody na plaży (stanowiące źródło inspiracji dla różnych form twórczości – niedawno śpiewał o nich natchniony grajek podczas jednego z dansingów przy Promenadzie).Uprasza się nie zabierać obrazków z miejsca ich ekspozycji, natomiast obowiązuje nakaz patrzenia i podziwiania tych małych przedstawień, wyposażonych w jakże trafne żarty słowne.
"Młodzi nie są realistami"- Karolina Plinta (e-splot)
cały artykuł dostępny na: http://www.e-splot.pl/?pid=articles&id=704
fragmenty:
Kuku na muniu
Dziewczęco - kobiecą stylistykę można dostrzec w pracach dwóch innych artystek, Katarzyny Kukuły oraz Agaty Kus, które od 2008 roku tworzą dwuosobową grupę o wdzięcznej nazwie Kuku Kuku (www.grupakukukuku.blogspot.com). Każda z nich ma jednak swój własny styl wypowiedzi. Agata Kus w swojej twórczości skupia się na „poszukiwaniu obrazów własnej podświadomości”, co ma być dla niej rodzajem terapii, próbą rozwiązania własnych problemów i sposobem na samopoznanie. Na swoich obrazach przedstawia zwykle metaforyczne, często nieoczywiste sceny: małe dziewczynki bawiące się pośród martwych zwierząt, z brzuchów których wypadają klejnoty; tajemnicze tańce sukienek pozbawionych właścicielek, zanurzonego w wodzie psa czy niepokojące skupiska futerek, raz „płynących” prosto poprzez płaszczyznę obrazu, raz zakręcających w wiry, czy w końcu okalających do połowy, niczym kokon, nagie ciało kobiety. Artystka nie kryje swojej fascynacji tematyką dzieciństwa, dojrzewania i nowo nabytej, bolesnej kobiecości, która ujawnia się poprzez krwawe plamy na śnieżnobiałych ściereczkach i białych, wyciętych z tkanin kształtach sukienek.
Warto zwrócić uwagę na fakt, że postacie Agaty Kus często sprowadzają się właśnie do przedstawień samych sukienek, kokardek i świecidełek. Wiadomo – to one tworzą z dosyć bezpłciowego dziecka dziewczynkę, co udowodnił nam już dawno Zbigniew Libera w pracy Jak tresuje się dziewczynki. Agata Kus przedstawia ten proces w nieco inny sposób, odwołuje się do badań z kręgu psychologii dziecięcej, tworzy obrazy podświadomych popędów oraz łączy je z ludową symboliką i zwyczajami (gusła). Jej obrazy i rysunki bywają szokujące ze względu na eksperymenty z materiałami, jak choćby w cyklu kolaży „Infantki”, inspirowanym słynnym obrazem Velasqueza. W pracach z tego cyklu widzimy małą infantkę otoczoną przez hordę wilków o groteskowych łbach z prawdziwego (tj. materiałowego) futra. Infantka przemieniła się tu w czerwonego kapturka, który powinien co prędzej uciec przed wilkami. Na jednym z kolaży Infantka ma jednak, zamiast nóg, kurze łapki… z prawdziwej kury. Jak więc tu uciec przed tym obłędem? W swojej emocjonalnej, zanurzonej w psychologii i fizjologii, intensywnej stylistyce prace Agaty Kus przypominają chyba najbardziej metaforyczną twórczość niedawno zmarłej Luise Burgeois. Oczywiście, każda z nich ma swój temat, lecz niewątpliwie łączy je zainteresowanie okresem dzieciństwa, rozumianego jako kluczowy etap w rozwoju człowieka.
Drugi człon grupy Kuku Kuku, Katarzyna Kukuła, reprezentuje zupełnie inny typ kobiecego odczuwania – lub też może humoru. Jej prace bazują na nieco parodystycznych grach słownych i zabawie „obrazami w obrazach”, przypominając tym samym skomplikowane narracje Zofii Kulig czy Jana Jakuba Ziółkowskiego. Jak twierdzi autorka, jej prace obrazują wewnętrzną walkę wizji i wyobraźni, jaka toczy się w umyśle artystki w trakcie tworzenia prac. Na obrazach widzimy więc zwykle część kobiecego ciała (klatkę piersiową, łono, oko lub pierś), która jest stworzona z mniejszych elementów: wiejskich scenek, malutkich „ludzików” skaczących po ciele, które traktują jak swoje środowisko naturalne (jedna z prac jest właśnie dwuznacznie zatytułowana Na łonie natury – oczywiście nie trzeba dodawać, na jakiej partii ciała rozgrywa się akcja). Z prac Kukuły bije duża dawka autoironii, dystansu, ale także zdrowego, nieco ludycznego humoru. Pierś jest tu przedstawiona jako mleczna fontanna; innym razem biust jest określony jako „mleczarnia”, którą faktycznie jest: sutki są zbudowane z talerzy mleka, wokół dziarsko biegają krowy, sympatyczna ciężarówka z napisem „Milk” czeka na załadunek. W pracach artystki wyraźnie odznacza się odwoływanie do swojskiej rzeczywistości małego miasteczka (Katarzyna Kukuła pochodzi z Kolonii Cieśle), która jednak, pomimo swojego aspektu idyllicznego, także wywiera opresyjny wypływ na wyobraźnię artystki. Ciało w wypadku twórczości Katarzyny Kukuły jest polem dla społeczno-kulturowych starć, przez co jej prace zyskują feministyczną wymowę. Twoje ciało jest polem walki - powiedziała przecież … Kruger. Na zakończenie refleksji na temat grupy Kuku Kuku, warto dodać, że obie artystki, jako w pełni świadome artystki sztuki kobiecej, zajmują się również tkaniną artystyczną. Rezultaty – znakomite.
The young are not realistic – Karolina Plinta (e-splot) fragments:
“Agata Kus in her works focuses on "searching for reflections of her own subconscious" which is to be a kind of a therapy for her, an attempt to solve her own problems, and a way to improve her self-knowledge. In her paintings, she usually presents metaphorical and frequently not obvious scenes: little girls playing among dead animals from whose stomachs diamonds are falling out; mysterious dancing dresses with no owners, dogs diving under water, a disturbing accumulation of animal fur, once "flowing" straight through the image, another time rotating, and finally wrapping around a naked body of
a woman like a cocoon. The artist does not hide her fascination with themes of childhood, adolescence and a newly acquired, painful femininity, which is revealed by blood stains on snow-white sheets and white cut-out dress-shaped pieces of cloth.
It is worth noticing that the characters created by Agata Kus are often limited to presenting only dresses, bows and baubles. Obviously – this kind of accessories help with transforming quite an asexual female child into a woman, which we have been recently demonstrated in the video of Zbigniew Libera “How To Train Little Girls”. Agata Kus shows this process in a slightly different manner, refers to the research on child psychology, creates images of the subconscious drives and connects them with the folk symbols and traditions (witchcraft). Her paintings and drawings are often shocking because of the experiments with materials, such as in the series of collages, "The Infanta", inspired by the famous Velazquez’s painting. In the works from this series, we can see a little Infanta surrounded by
a pack of wolves with grotesque heads made of pieces of real fur. Here the Infanta metamorphosed into the Red Riding Hood, who should immediately run away from the wolves. In one of the collages the Infanta has chicken feet instead of legs ... made of real chicken. So how can we escape this insanity? In the emotional, intense and immersed in psychology and physiology style, Agata Kus’s works perhaps resemble the most metaphorical works of the recently deceased Luise Burgeois. Certainly, each has its own subject but they all share the interest in the period of childhood, considered a crucial stage of human development.”
"Osobliwe czucie w rzeczywistości" Sylwia Chalaburda (fragmenty) e-splot
"Agata Kus, współtworząca wraz z Katarzyną Kukułą Grupę Kuku-Kuku, zaprezentowała kilka obrazów z wciąż powracającym tematem dziecka. Kobieta-artystka, która pragnie powrócić pamięcią do czasów dawno utraconego dzieciństwa. Odkryć na nowo to, co zapomniane, ale bezustannie wyrywające się na wierzch dorosłości. Wykorzystując witalność siły pierwotnej, ukazanej tu jako zezwierzęconą, wynajduje zarośniętą ścieżkę do poszukiwanej praemocji. By ją odnaleźć zapuszcza się, poprzez swe bohaterki-dziewczynki, głęboko w dzikość zwierzęcego charakteru. Jeden z obrazów Kus przestawia zmultiplikowane futerka, które niebawem zapewne będą z gracją opływać ciało nieznajomej, bogatej kobiety. Teraz jednak futerka są jeszcze zakrwawione, wzbudzają niechęć niedawną śmiercią tylu istnień. Zarazem pobudzają swą haptycznością, dotyk futra jest przecież niezwykle przyjemny."
cały artykuł dostępny na:
http://www.e-splot.pl/?pid=articles&id=1216
